Drievoudig PC-winnaar Johan van Seijst overleed op 13 april 2024 op 79-jarige leeftijd. Het In Memoriam hieronder werd door de PC uitgesproken tijdens de herdenkingsdienst op 20 april. De foto is van de receptie van de 166e PC in 2019, waar het winnende partuur van 1969 in het zonnetje worden gezet. v.l.n.r.: Sikke Sikkema, Johan van Seijst en Johannes Westra.

Johan van Seijst groeit op in Baard, waar z'n ouders uitbaters zijn van het plaatselijke café bij de brug aan de Bolswardevaart. Al op jonge leeftijd is hij al veel op het kaatsveld te vinden. In z'n jeugd wint Johan van Seijst veel prijzen. Vaak met dorps- en leeftijdsgenoot Tamme Velstra. Samen winnen ze in 1960 voor Baard de tweede prijs op de Freule in Wommels, twee jaar later winnen ze de Jong Nederlandpartij en weer twee jaar later, in 1964, weten ze de Bondspartij te winnen voor Baard. Het hoogtepunt moet dan nog komen, want in 1968 winnen beide mannen de PC. Hun derde maat is Johannes Westra. Westra maakt deel uit van het Leeuwarder partuur, dat de beide Baarders in 1960 van de eerste prijs op de Freule afhoudt. Hierdoor lopen ze het klavertje vier, dat tot vandaag slechts aan dertien kaatsers is uitgereikt, nipt, op drie eerste na, mis.

Johan van Seijst was een ranke, frêle verschijning op het kaatsveld. Het leverde hem, in het Fries, de bijnaam 'De Spiker' op. Het werd hier regelmatig de gek mee aangestoken. Als het hard waaide, vroegen ze hem of het niet verstandig zou zijn om een paar stenen in z'n broekzak te steken, om maar niet weg te waaien. Of als er na het kaatsen werd gedoucht, werd er iemand gevraagd om een deksel op het doucheputje te doen, om te voorkomen dat hij in het riool zou verdwijnen. Johan van Seijst had trouwens meer bijnamen. Zo werd hij ook wel Jopie Sinas genoemd. Mensen vonden het vreemd dat hij als zoon van een kroegbaas alleen maar fris dronk. Analoog aan de Spiker, werd hij door de fameuze Hotse Schuil ook wel 'Spriet' genoemd. En over Hotse Schuil gesproken... Johan van Seijst zal vast een van de kaatsers zijn geweest waarover Hotse bij z'n afscheid zei, dat hij vond dat sommige van de jongere kaatsers een te grote mond hadden. Ja, Johan stond bekend als een temperamentvolle kaatser. Het maakte dat, ondanks de vele successen van dit duo, ze niet echt tot de publiekslievelingen behoorden. Johan van Seijst kwam dan ook regelmatig in aanvaring ket keur- en scheidsrechter. Samen met Johan Halbersma werd in Marsum eens een keurmeester aan de andere kant van de kaatsbank verplaatst. In Arum komt Johan van Seijst tijdens een afdelingspartij in conflict met scheidsrechter Paasen. Als Johan van Seijst hem beetpakt, dreigt Paasen hem met een levenslange schorsing. De mannen spreken later in de partij af, dat als er na de partij drie romers met jonge jenever klaar zullen staan op de tap, Paasen nergens meer over zal praten. En zo gebeurt het.

 Dat temperamentvolle karakter in het veld deelt hij overigens met maat Johannes Westra. De mannen kunnen het desondanks of misschien wel juist daardoor uitstekend met elkaar vinden. Ze kaatsen 5 jaar met elkaar, staan 4 jaar achterelkaar in de PC-finale en weten deze twee twee keer te winnen. In 1968 met Tamme Velstra en in 1969 met de Franeker Sikke Sikkema. 'De vijf jaren dat ik samen met johannes heb gekaatst, is een prachtige tijd geweest die niemand me meer af kan nemen', zo kijkt Johan van Seijst in 2018 terug, als we als PC terugblikken met de winnaars van 50 jaar terug.

 Johan van Seijst behoort tot de allerbeste opslagers uit zijn tijd. Met name z'n platte bal voorin het perk, de pripper, is fenomenaal. Het maakte hem een succesvolle PC-kaatser. Naast de genoemde overwinningen in 1968 en 1969, wint Johan van Seijst, samen met Klaas van Wieren en Piet Jetze Faber ook in 1975 opnieuw de eerste prijs. In 1969 en 1975 wordt hij bovendien tot Koning uitgeroepen. Naast drie eerste prijzen op de PC, zijn er ook drie tweede prijzen.

Het had ook allemaal zomaar ander kunnen hebben gelopen. Een jaar voor Johan's eerste PC-winst is hij betrokken bij een ernstig ongeluk nabij de watertoren in Franeker. 'Kaatster Johan van Seijst aan de dood ontsnapt', zo kopt de Leeuwarder Courant. En getuige de foto van het wrak bij het artikel mag het een wonder heten, dat de enige schade een gebroken sleutelbeen is.

 Johan van Seijst is niet alleen succesvol op de PC, maar ook tijdens de Bondspartij op Pinkstermaandag. Ik noemde al de winst op de Bond in 1964 voor Baard. Na de verhuizing naar Franeker, wordt namens deze kaatsstad ook de Bond gewonnen in 1968 en 1974. Deze transfer naar Franeker had overigens een bijzondere achtergrond. Toenmalig Franeker Burgemeester Jan Dijkstra was een groot kaatsliefhebber en had opgemerkt dat het afdelingspartuur eigenlijk geen goede opslager had. Hij bood Johan van Seijst een baan aan op het gemeentehuis als Secretaris-ambtenaar. Een mooie titel voor een baan die, naar eigen zeggen van Johan van Seijst, niet veel meer inhield, dan 'jongste bediende'. Misschien wel de meest opmerkelijke winst op de Bondspartij vindt echter plaats in 1975. Hij wint dan samen met Rein Ferwerda en Flip Soolsma de Bond namens Drachten. Niet bepaald een kaatsbolwerk.

De jonge Johan van Seijst mocht zich wel graag profileren in de wat hogere regionen. Zo zat hij zo'n beetje als enige kaatser winterdag regelmatig bij PC-voorzitter Mr. Bylsma aan het bureau voor een kopje thee in diens notariskantoor. En daarnaast fungeerde hij als privéchauffeur van KNKB-voorzitter en PC-winnaar Jan Rodenhuis, in z'n lichtblauwe Audi 80 GT-Sport. Soms treden ze ook gezamenlijk op. Als voorzitter van de Vereniging van Kaatsers staat Johan van Seijst samen met Rodenhuis regelmatig op de sprekerslijst van feestavonden van jubilerende kaatsverenigingen.

De kaatsloopbaan van Johan van Seijst endigt in 1978 als gevolg van een blessure. In totaal behaalt hij 433 punten en wordt hij maar liefst 29 keer tot koning uitgeroepen.

Johan van Seijst blijft het kaatsen volgen. Hij geniet met volle teugen van de uitnodiging in de Koornbeurs op de fyfde woansdei in 2018 en 2019 om als winnaar van 50 jaar eerder gehuldigd te worden. Maar ook van de rit van de Koornbeurs naar It Sjûkelân in de Rolls met chauffeur. Het broze lichaam staat hem niet toe de hele dag op de tribune te zitten. Meer fysieke malheur treft hem in 2022. Een ogenschijnlijke onschuldige enkelbreuk leidt tot een bacterie-infectie die leidt tot een beenamputatie en het grotendeels uitvallen van z'n nieren, waardoor hij meermaals per week in Groningen gedialyseerd moet worden. Als we hem bezoeken in Berchhiem in Bergum, waar Johan van Seijst verpleegd wordt, scherp van geest en steevast met Eurosport op de televisie, haast hij zich te zeggen dat hij daar maar tijdelijk is. Dat hij zeker weer zal kunnen lopen. Het tekent hem als mens, zoals hij ook als kaatser was: een optimist, een vechter, een winnaar. Wij spreken af dat hij er in 2025 gewoon weer bij zal zijn in de Koornbeurs, als we terug zullen blikken op zijn winnende PC van 1975. Het heeft helaas niet zo mogen zijn.

"Hjir wie ik dan lang om let," zei Tjisse Steenstra in 2022 toen hij voor het eerst een PC-krans in ontvangst mocht nemen. "Hjir wie ik alwer," zei een lachende Steenstra dit jaar. En dat hij daar met Renze Hiemstra en Hans Wassenaar 'alweer' stond, was over de hele dag bekeken terecht.

Nu is de PC altijd een bjusterbaarlike dei, maar deze 170e editie was al vanaf het begin een bijzondere. De weersverwachtingen dwongen de commissie tot een aantal ingrijpende maatregelen. Het tijdstip van aanvang verschoof naar het begin van de middag. Om die verloren tijd weer in te halen, werd ook gekaatst op de sportvelden aan de Hertog van Saxenlaan. Op die wijze konden alle partijen in de eerste omloop, en later ook die in de tweede omloop, op hetzelfde moment worden verkaatst. Zodoende konden de halve finales om drie 's middags los op it Sjûkelân.

Op de sportvelden sneuvelde het partuur van Gert-Anne van der Bos, Taeke Triemstra en Erwin Zijlstra als eerste favoriet. Tegen de latere premiewinnaars Haye Jan Nicolay, Hessel Postma en Patrick Scheepstra ontsnapte Van der Bos nog op de ogenschijnlijk hopeloze achterstand van 2-5 en 2-6. Sterker nog... Het werd nog 5-5 en zelfs 5-5 en 6-6. Op die stand sloeg Van der Bos de bal voor.

Het was het begin van een beslist niet gemakkelijke route naar de finale voor het partuur van Haye Jan Nicolay. In de tweede omloop liet het een andere Triemstra struikelen: opslager Bauke. Hij kaatst met Hendrik Jan van der Velde en Riemer Hoekstra. Nog steeds op de sportvelden won Nicolay ook die partij: 5-3 en 6-6. Daarna mocht Nicolay in de halve finale aantreden op it Sjûkelân.

Daar was de tegenstand van Remmelt Bouma, Allard Hoekstra en Evert Pieter Tolsma niet gering. Partuur Nicolay nam net als in de eerste omloop een ruime voorsprong (2-5), maar opnieuw ook kwam de tegenstander terug tot 5-5. Pas op 5-5 en 4-6 trokken Nicolay, Postma en Scheepstra de finaleplek over de streep.

De latere winnaars begonnen de PC-dag tegen André van Dellen, Pieter Jan Plat en Jurrit Osinga: 5-1 en 6-2. Reikhalzend werd uitgekeken naar de clash tussen de parturen van Steenstra en Marten Bergsma, maar eerstgenoemde was duidelijk de bovenliggende partij: 3-5 en 4-6. In de halve finale hadden Steenstra cs het in eerste instantie zeker niet gemakkelijk tegen Paul Dijkstra, Steven Koster en Rick Minnesma. Het werd 2-3 voor Dijkstra, maar daarna deden Steenstra, Hiemstra en Wassenaar er een schepje bovenop. Op 5-3 en 6-6 miste opslager Paul Dijkstra het perk.

Of het de moeizame weg naar de finale was of omdat het krachtsverschil 'gewoon' te groot was? Wie het weet, mag het zeggen. Feit is, dat de finale nooit spannend werd. De latere winnaars kaatsten scherp en koninklijk en liepen vlot uit naar 5-0. Gelukkig bleef een schone telegraaf Nicolay, Postma en Scheepstra bespaard, maar op 5-1 en 6-2 was het toch echt over. Dat betekende dezelfde winnaars als vorig jaar en ook zeker een gedroomd afscheid van Renze Hiemstra en Hans Wassenaar. Het was hun laatste PC.

De koningscommissie koos voor Tjisse Steenstra als koning, voor de tweede keer in zijn PC-loopbaan dus. De aanmoediginsprijs was voor Jelmer Miedema. Die prijs is bestemd voor een veelbelovende kaatser, jonger dan 23 jaar, die voor de halve finale is uitgeschakeld. Het scheelde overigens maar weinig of Miedema had wèl in de halve finale gestaan. In de tweede omloop tegen het partuur van Paul Dijkstra kregen Corné Tuinenga, Bauke Dijkstra en Jelmer Miedema meerdere kansen om de partij te beslissen. Dat lieten ze en uiteindelijk trokken ze met alles oan'e hang aan het kortste eind.

1. Tjisse Steenstra | Renze Hiemstra | Hans Wassenaar
2. Haye Jan Nicolay | Hessel Postma | Patrick Scheepstra
3. Remmelt Bouma | Allard Hoekstra | Evert Pieter Tolsma
3. Paul Dijkstra | Steven Koster | Rick Minnesma

aanmoedigingsprijs: Jelmer Miedema

De PC heeft een aantal maatregelen genomen op basis van de weersverwachtingen voor morgen. We begrijpen, dat dat veel vragen oproept. Op sommige vragen hebben we een antwoord, maar (nog) niet op alles. Wat we wel weten, lees je hier.

De Permanente Commissie heeft, vanwege de weersverwachting, met pijn in het hart een aantal besluiten moeten nemen. De 170e PC vindt plaats op twee locaties: it Sjûkelân èn de sportvelden aan de Hertog van Saxenlaan. De wedstrijd begint op beide locaties om 12:00 uur. Het weer, met name de hoeveelheid regen die voorspeld wordt, is de belangrijkste reden. Bovendien hangt er onweer in de lucht. Dat was in 2019 al eens reden geweest om it Sjûkelân te ontruimen. Bovendien kan het speelveld met zulke hoeveelheden water geen vijftien kaatspartijen aan.

Wat het kaatsen betreft, het is en blijft het allerbelangrijkste op deze dag:
- De parturen 1 tot en met 4 kaatsen vanaf 12:00 uur op it Sjûkelân
- De parturen 5 tot en met 16 kaatsen vanaf 12:00 uur op de sportvelden
- De parturen 5 tot en 8 kaatsen de tweede omloop op it Sjûkelân
- Samenvattend: de parturen 1 tot en met 8 kaatsen de tweede omloop op it Sjûkelân
- Alle wedstrijden in de eerste omloop gaan op hetzelfde moment los
- De wedstrijd voor verder voor de lijst, zoals die vastgelegd bij de loting
- De parturen 9 tot en met 16 kaatsen ook de tweede omloop op de sportvelden

De receptie in de Koornbeurs in Franeker begint om 10 uur. It Sjûkelân gaat om 11:30 uur open voor publiek. Er is geen rijtoer door de stad.

Houd onze site, socials en Omrop Fryslân in de gaten met het oog op eventuele wijzigingen.

Facebook: https://www.facebook.com/PCfraneker

Twitter: https://twitter.com/PCFraneker

Instagram: https://www.instagram.com/pc_franeker/

(foto: Henk Bootsma)